تکه ای از متن پایان نامه :
زيبايي شناخت و فرمول فتنه را کشف نمود و از همان آغاز سرانجام آن را براي همة ملت ايران به صراحت تبيين نمود و نهايتاً با کمک ياران بصير و ملت وفادارش چشم فتنه را از حدقه بيرون کشيد.
- فروخورندة فتنهگران: فتنهگران عموماً گمان مي‌کنند آتش فتنه صرفاً خرمن مخالفان‌شان را مي‌سوزاند و به خود آنان آسيبي وارد نمي‌گردد! در حالي که فتنهگران و فتنه‌انگيزان خود هيزم آتش فتنه خواهند گردید: «من شَبَّ نار الفتنة كان وَقوداً لها.» اين به آن دليل می باشد که فتنه‌ها همچون گردبادند که اختيار آنها از دست گردانندگانشان خارج مي‌گردد به همين دليل منافع خود آنان را نيز با خود مي‌برد.
- شخصيت‌محوري به جاي حقيقت محوري: يکي ديگر از ويژگي‌هاي فتنه، شخصيت‌محوري به جاي حقيقت‌محوري می باشد. در شرايط فتنه، شخصيت افراد می باشد که معيار حقيقت قرار مي‌گيرد! شخصيت افراد و سوابق درخشان آنان، راهزن انديشه و فکر بشر مي‌گردد. تمرکز بر گذشتة افراد و بزرگنمايي پيشينة آنان، مانع ديدن وضعيت فعلي و پيشبيني آيندة آنان خواهد گردید. خزيمة بن ثابت، هر چند در رکاب امام علي به صحنة نبرد آمد، اما شمشير خود را از نيام بيرون نياورد و هیچگاه به خود اجازة مبارزه با اصحاب جمل را نداد! امام علي در پاسخ يک شخص متحير: «به راستي که امر بر تو مشتبه شده می باشد؛ حق و باطل با ميزان شخصيت افراد شناخته نمي‌شوند. حق را بشناس تا اهل حق را نيز بشناسي؛ و باطل را بشناس تا اهل باطل را نيز بشناسي.»
- مشتبه‌سازي حق و باطل: «اذا اقبلت شَبَّهتْ و اذا ادبرت نبَّهتْ»: يکي از ويژگي‌هاي فتنه اين می باشد که حق و باطل را با هم مشتبه مي‌سازد. سران فتنه با ترفندهاي مختلف و با بهره گیری از ابزارهاي تبليغي و رسانه‌اي و با بهره برداري از نفوذي که در افکار عمومي دارند و بعضاً با استخدام چهره‌هاي موجّه و مقبول اجتماعي و سياسي و ديني کوشش مي‌کنند امور باطل را حق جلوه دهند. به همين دليل امام علي، يکي از ويژگي‌هاي فتنه را چنين معرفي مي‌کند که با شبهه وارد مي‌گردد. فتنه بر بستر شبهه و ابهام مي‌رويد. فتنه‌انگيزان از فضاهاي شبهه‌آلود و مبهم بيشترين بهره را مي‌برند. آن حضرت در جا‌هاي ديگر نيز همگان را توصيه مي‌کند که از شبهات دوري کنند، زيرا شبهات زمينه‌ساز فتنه و وسيله‌اي براي گمراهي مردم‌اند: «از شبهه دوري کنيد؛ زيرا شبهه به قصد فتنه و گمراه کردن ساخته شده می باشد.» آن حضرت ضمن نامه‌اي خطاب به معاويه مي‌نويسد: «از شبهه و آميختگي آن به حق و باطل بپرهيز. زيرا دير زماني می باشد که فتنه پرده بر خود افکنده و تيرگي‌هاي آن ديده‌ها را پوشانده می باشد.»
